Σε ακρωτηριασμό του ενός ή και των δύο ποδιών οδηγούνται περίπου 1.800 συνάνθρωποι μας που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη κάθε χρόνο! Το ανατριχιαστικό αυτό στοιχείο προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη ανησυχία αν λάβουμε υπόψη μας ότι ο ΠΟΥ προειδοποιεί για αύξηση έως και 70% των διαβητικών ατόμων μέσα στα επόμενα 20 χρόνια.
Είναι γνωστό σε όλους ότι ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί μία από τις πλέον επικίνδυνες ιατροκοινωνικές μάστιγες του σύγχρονου κόσμου, καθώς δρα ύπουλα για πολλά χρόνια, δηλαδή χωρίς την εκδήλωση συμπτωμάτων στον ασθενή. Όταν όμως αρχίσουν να εμφανίζονται τα πρώτα συμπτώματα, οι βλάβες στον οργανισμό είναι πολύ μεγάλες και σε πολλές περιπτώσεις μη αναστρέψιμες. Όταν οι βλάβες αυτές αφορούν τα νεύρα ή τις αρτηρίες τότε ο κίνδυνος για την εμφάνιση βλαβών στα πόδια είναι πολύ μεγάλος.
Αυτό τόνισαν σήμερα σε συνέντευξη τύπου ο Πρόεδρος της Εταιρίας Μελέτης Παθήσεων Διαβητικού Ποδιού, Υπεύθυνος του Διαβητολογικού Κέντρου Γενικού Νοοσκομείου Θεσσαλονίκης Παπαγεωργίου κ. Χ. Μανές και ο Γενικός Γραμματέας της Εταιρίας Μελέτης Παθήσεων Διαβητικού Ποδιού, Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ν. Τεντολούρης, με αφορμή τη διεξαγωγή του 1ου Πανελλήνιου Συνεδρίου με Διεθνή Συμμετοχή.
Αναφερόμενος στο σακχαρώδη διαβήτη ο κ. Μανές τόνισε ότι αποτελεί μία από τις πιο σοβαρές χρόνιες νόσους. Η συχνότητά της αυξάνει με ανησυχητικούς ρυθμούς. Υπολογίζεται, σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (Διεθνής Ομοσπονδία για τον Διαβήτη) πως το έτος 2025 θα υπάρχουν 333 εκατομμύρια άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη στον κόσμο. Ο αριθμός των ατόμων με Διαβήτη ήταν 194 εκατομμύρια το έτος 2003, σύμφωνα με την ίδια πηγή. Είναι χαρακτηριστικό ότι κάθε 30¨ χάνεται το πόδι ενός διαβητικού συνανθρώπου μας διεθνώς.
Δεν υπάρχει ριζική θεραπεία στην παρούσα χρονική συγκυρία. Υπάρχει μόνο θεραπευτική αντιμετώπιση με αξιόλογες φαρμακευτικές ουσίες και σκευάσματα ινσουλίνης. Σαν χρόνια νόσος συνοδεύεται από χρόνιες και σοβαρές επιπλοκές που αφορούν όλα τα όργανα. Bλάπτονται τα μάτια (αμφιβληστροειδοπάθεια) με τελική συνέπεια την τύφλωση, αν δεν υπάρξει κατάλληλη αντιμετώπιση.
Επίσης οι νεφροί ανήκουν στα όργανα που υπόκεινται σε βλάβες στην διάρκεια της ζωής του ατόμου με Σακχαρώδη Διαβήτη, με τελική συνέπεια την χρόνια νεφρική ανεπάρκεια και την ένταξη των ατόμων σε προγράμματα υποκατάστασης της νεφρικής λειτουργίας (τεχνητός νεφρός). Ποσοστό 50% των ατόμων που είναι σε προγράμματα αιμοκάθαρσης είναι διαβητικοί. Ο διαβήτης είναι η πιο σημαντική αιτία τελικού σταδίου νεφρικής ανεπάρκειας.
Η πιο σοβαρή όμως επιπλοκή αφορά τα πόδια των διαβητικών ατόμων. Η βλάβη των νεύρων καθιστά ανύπαρκτη την προστατευτική αίσθηση του πόνου, της αφής, του θερμού κλπ. Με τον τρόπο αυτό οποιαδήποτε μηχανική η άλλου είδους βλάβη δε γίνεται αντιληπτή και εξελίσσεται σε έλκος (πληγή), που δύσκολα θεραπεύεται. Δημιουργείται φλεγμονή από την είσοδο μικροβίων που μπορεί να εξελιχθεί προς το χειρότερο με κατάληξη τον ακρωτηριασμό του σκέλους. Η κατάσταση επιπλέκεται περισσότερο αν υπάρχει μειωμένη αιμάτωση στα κάτω άκρα από τα αποφραγμένα αγγεία δηλ. αποφρακτική αρτηριοπάθεια. Η συνέπεια της συνύπαρξης των δύο παραπάνω καταστάσεων είναι τα έλκη και η γάγγραινα στα κάτω άκρα με τελική κατάληξη επίσης τον ακρωτηριασμό. Οι ακρωτηριασμοί αποτελούν και την πιο οδυνηρή επιπλοκή για τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη .
«Ο κόσμος θα πρέπει να γνωρίζει ότι κάθε χρόνο ένα εκατομμύριο συνάνθρωποι μας διεθνώς χάνουν το ένα ή και τα δύο τους πόδια εξαιτίας του διαβήτη», υπογράμμισε ο κ. Μανές. «Κι όμως είναι ακλόνητη πεποίθηση της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας ότι με τα κατάλληλα μέτρα και προγράμματα το ποσοστό των ακρωτηριασμών μπορεί να μειωθεί από το 50 έως και 75%».
Από την πλευρά του ο κ. Τεντολούρης ανέφερε ότι στη χώρα μας, υπάρχουν περίπου 600.000 ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Εκτός από τη νόσο αυτή καθαυτή, είπε ο κ. Τεντολούρης, πολύ σημαντικές είναι και οι οικονομικές συνέπειες από τις διάφορες επιπλοκές της. Είναι χαρακτηριστικό, τόνισε ο κ. Τεντολούρης, ότι το 12-15% του συνόλου των κονδυλίων για την υγεία απορροφώνται από τις επιπλοκές του διαβήτη.
Η μέση επίπτωση των ακρωτηριασμών στα άτομα με διαβήτη διεθνώς και στη χώρα μας είναι περίπου 2-4 περιπτώσεις στα 1000 άτομα το χρόνο. Αυτό σημαίνει ότι στην Ελλάδα, αν υπολογιστεί ότι η συχνότητα του διαβήτη είναι της τάξης του 6%, στα άτομα με διαβήτη γίνονται περίπου 1800 ακρωτηριασμοί το χρόνο. Τονίζεται ότι τα άτομα με διαβήτη μπορεί να εμφανίσουν έλκη μόνο όταν υπάρχει βλάβη των νεύρων ή/και των αρτηριών και ότι δεν κινδυνεύουν όλα τα άτομα με διαβήτη να εμφανίσουν βλάβες στα πόδια.
Η διαβητική νευροπάθεια (η βλάβη δηλαδή των νεύρων εξαιτίας του διαβήτη) είναι υπεύθυνη για το 85% των βλαβών των κάτω άκρων. Η νευροπάθεια προσβάλλει περίπου το 1/3 των ατόμων με διαβήτη και είναι συχνότερη στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Επί του παρόντος δεν υπάρχει αιτιολογική θεραπεία γι’ αυτή την επιπλοκή και μόνο η πρόληψή της με την καλή ρύθμιση του διαβήτη μπορεί να την αποτρέψει. Η αγγειοπάθεια μπορεί να προληφθεί με τη διακοπή του καπνίσματος, την άσκηση, την καλή ρύθμιση του διαβήτη και της αρτηριακής υπέρτασης, τη λήψη φαρμάκων που μειώνουν την πηκτικότητα του αίματος (π.χ. μικρές δόσεις ασπιρίνης) και την αποτελεσματική αντιμετώπιση της αυξημένης χοληστερόλης.
Η έγκαιρη διάγνωση της νευροπάθειας αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο στην προσπάθεια για πρόληψη των προβλημάτων των κάτω άκρων. Προς την κατεύθυνση αυτή βοηθάει σημαντικά ένα νέο τεστ, το Neuropad, που είναι εύκολο, μπορεί να γίνει από τα άτομα με διαβήτη στο σπίτι σε 10 λεπτά και τα αποτελέσματα για την ύπαρξη ή όχι νευροπάθειας είναι λίαν αξιόπιστα και εφάμιλλα εκείνων που λαμβάνονται με πολύπλοκες εξετάσεις. Το Neuropad μπορεί να το προμηθευτούν τα άτομα με διαβήτη δωρεάν με την αγορά συγκεκριμένων σκαριφιστήρων που χρησιμοποιούν ούτως ή άλλως για το τσίμπημα του δακτύλου προκειμένου να μετρήσουν το σάκχαρό τους ή με πολύ μικρό κόστος από τα φαρμακεία. Η εξέταση συνιστάται να γίνεται μια με δυο φορές το χρόνο.
Για τη θεραπεία των ελκών και την πρόληψη των ακρωτηριασμών βοηθούν τα ειδικά ορθοπαιδικά υποδήματα και τα πέλματα, τα αλγινικά σε υγρή μορφή όπως είναι το φλαμινάλ ζελ και ορισμένα επιθέματα (κάλτσες διαβητικού ποδιού, Difoprev). Όλα τα ανωτέρω καλύπτονται από τα ασφαλιστικά ταμεία σε ποσοστό μέχρι 75%. Μεγάλη σημασία για την πρόληψη των ελκών έχει η αντιμετώπιση της ξηροδερμίας των άκρων ποδών και ιδιαίτερα των πελμάτων με την εφαρμογή κρεμών ενυδάτωσης που έχουν ένδειξη για το διαβήτη ή ειδικές κάλτσες που είναι διαθέσιμες στα φαρμακεία.
